KURTULUŞ ATEŞİ!
Uçurum kenarında yıkık bir ülke, türlü düşmanlarla kanlı boğuşmalar, yıllarca süren savaş ondan sonra içeride ve dışarıda saygıyla tanınan yeni vatan, yeni sosyete, yeni devlet… Ve bunları başarmak için arasız devrimler.
Mustafa Kemal Paşa, 19 Mayıs 1919’da Samsun’a ayak bastı; ve o gün; kurtuluş ateşini yaktı. İşgal altındaki bir ülkeyi; bağımsızlık meşalesi altında topladı. Zafer üstüne zafer kazandı. Aklındaysa hep “Cumhuriyet” vardı. Mustafa Kemal Paşa, halkı ve orduyu bir araya getirdi. Düzenli bir ordu oluşturdu. 23 Nisan 1920’de Türkiye Büyük Millet Meclisi’ni kurdu. Ve başkomutan olarak kurtuluş savaşını bizzat yönetti. 1922’de zafer kazanılmış, düşman orduları geldikleri gibi gitmişti.
“HAKİMİYET, KAYITSIZ ŞARTSIZ MİLLETİNDİR”
Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti, milli egemenlik esasına dayanıyordu. 1921 anayasasında; “Hakimiyet, kayıtsız şartsız milletindir.” deniyordu. Bu adı konulmamış bir cumhuriyet yönetimiydi. Cumhuriyetin ilanının önündeki en büyük engel saltanattı. 1 Kasım 1922’de saltanatın kaldırılmasıyla bu engel aşıldı.
Milli Mücadele’nin zaferle sonuçlanmasında tarihi bir görev üstlenen birinci dönem meclis üyeleri, yeni seçim kararı alarak dağıldı. Yeni kurulan meclis, Lozan Barış Antlaşması’nı onayladı. Bu milli bağımsızlıktı…
Yeni Türk devletinin adı henüz konulmamıştı. Şimdi, siyasi rejime uygun devlet şeklini bulmak zorunlu hale gelmişti. Meclis hükümeti sistemi artık işlemez olmuştu. 25 Ekim 1923’teyse hükümet istifa etti. Cumhuriyet adım adım geliyordu. 28 Ekim gecesi, Mustafa Kemal Paşa Çankaya Köşkü’nde bir yemek düzenledi; aklında tek bir fikir vardı: Kurtuluş savaşını kesin bir zaferle taçlandırmak. Ve arkadaşlarına şöyle seslendi:
“Efendiler; yarın cumhuriyeti ilan edeceğiz.”
“TÜRKİYE DEVLETİNİN HÜKÜMET ŞEKLİ CUMHURİYETTİR”
Mustafa Kemal Paşa; hükümet krizini anayasa değişikliğiyle çözecekti. Formül ilk maddede yazılıydı: “Türkiye Devletinin hükümet şekli cumhuriyettir.”
Anayasa değişikliği 158 üyenin 158 oyuyla kabul edildi. Bütün milletvekilleri ayaktaydı. Salon “Yaşasın cumhuriyet” sesleriyle inledi. Ve alkışlar arasında cumhuriyet ilan edildi. Gazi Mustafa Kemal Paşa’nın yıllardır aklında olan milli sır artık gerçekleşmişti.
Sırada cumhurbaşkanlığı seçimi vardı. Gizli oylama yapıldı. 158 milletvekilinin tamamının oyunu alan Gazi Mustafa Kemal Paşa, yeni Türk devletinin ilk cumhurbaşkanı seçildi. Kürsüye gelen Mustafa Kemal Paşa, konuşmasını; “Türkiye Cumhuriyeti mesut, başarılı ve muzaffer olacaktır.” sözü ile bitirdi. Böylece Türk milletinin tarihinde yeni bir devrin kapıları açıldı.
Cumhuriyetin ilanı sonrası yurdun dört bir yanında, 101 pare top atışı yapıldı. Tüm ülke bu büyük zaferi, bayram coşkusuyla kutladı. Cumhuriyetin ilanıyla başlayan devrimler sayesinde; Türk toplumuna çağdaş uygarlık yolu açıldı.
Ve Türkiye Cumhuriyeti bugün 101 yaşında…
