İtilaf Devletlerinin işgaline direniş gösteren Türk milletinin oluşturduğu irade ile 23 Nisan 1920’de kurulan ve Türk milletinin verdiği anayasa yetkisiyle yasama görevi yapan Türkiye Cumhuriyetinin anayasal devlet organıdır. Diğer anayasal devlet organlarından üstün olmamakla beraber yasama yetkisiyle yasa ve kanun hazırlar.
Mustafa Kemal hep Meclis-i Mebusan’ın İstanbul’da değil Ankara’da toplanmasını savunuyordu. Çünkü işgal atındaki İstanbul’da toplanmak riskli olmaktaydı. Fakat Heyet-i Temsiliye’nin aldığı kararla İstanbul’da toplandı ve Meclis-i Mebusan üyelerini seçmek için seçim yapıldı. Her bölgede Müdafa-i Hukuki Cemiyeti temsilcileri kazandı. Bu seçimleri kazanarak yeni açılacak Meclis-i Mebusan’a üye olan kişilerle Heyet-i Temsiliye görüşme yaparak bu kişilere Misak-ı Milli kararlarını kabul ettirdi. Meclis-i Mebusan’da yapılan çalışmalar sonucu Misak-ı Milli kararları kabul edildi.
Mustafa Kemal Meclis-i Mebusan’da başkan seçilmek istiyordu. Fakat İngiliz işgal güçleri 18 Mart 1920’de Heyet-i Temsiliye milletvekillerini tutuklayarak sürgüne yolladılar. Bu tutuklamalarla beraber Meclis-i Mebusan kapandı. Bunun üzerine Mustafa Kemal 21 Nisan 1920’de yayınladığı bir bildiri ile Meclisin Ankara’da toplanacağını duyurdu. 23 Nisan 1929 Cuma günü Hacı Bayram-ı Veli Camii’nde kılınan Cuma namazı sonrası dualarla Türkiye Büyük Millet Meclisi açıldı.
TBMM’ 120 milletvekili ile toplanmış ve zamanla 390 sayısına ulaşmıştır. Günümüzde 550 milletvekili temsil ediyor.
24 Nisan 1920 tarihinde ikinci toplantısında Mustafa Kemal Atatürk’ü Meclis Başkanı seçti.
Mustafa Kemal Atatürk’ün İlk Önergesi
• Hükümet kurmak acilen gereklidir.
• Geçici kaydıyla bir hükümet reisi atamak veya padişah vekili tanımak doğru değildir.
• TBMM’nin üzerinde bir güç yoktur.
• TBMM yasama ve yürütme yetkisine sahiptir.
• Meclisten ayrılacak bir kurul meclise vekil olarak hükümet işlerini görür.
• Meclis başkanı hükümetin de başkanıdır.
• Padişah ve halifenin durumu, bulundukları baskıdan kurtulduktan sonra meclis tarafından görüşülecek ve durumları hakkında karar verilecektir.
TBMM’nin Açılmasının Önemi
• TBMM’nin açılmasıyla yeni Türk Devleti kuruldu.
• ” Geçici bir resi tanımak doğru değildir ” diyerek meclisin devamlılığını ve bağımsızlığını dile getirmiştir.
• TBMM’nin üstünde bir güç yoktur denirken İstanbul Hükumeti yok sayılmıştır.
• İlk TBMM’nde güçler birliği ilkesi ve ” Meclis Hükümeti Sistemi” kabul edilmiştir.
TBMM’nin Özellikleri
• TBMM Kurtuluş Savaşı’nın kazanılmasını sağlamıştır. Olağanüstü koşullarda çalışıp yorulan Birinci TBMM 1 Nisan 1923 tarihinde yenilenme kararı almış ve 11 Ağustos 1923 yılında İkinci TBMM açılmıştır.
Çocuk Bayramı adı
23 Nisan’ın Çocuk Bayramı oluşu yine TBMM’nin açılışıyla ilişkili olmasına rağmen, tamamen ayrı bir bayram olarak gelişmiş ve 1981 yılına kadar da öyle devam etmiştir. Bu Bayram 23 Nisan 1927’de Himaye-i Etfal Cemiyeti’nin (günümüz Çocuk Esirgeme Kurumu’nun) o günü “Çocuk Bayramı” olarak duyurmasıyla başlamış kabul edilir.
Aslında Himaye-i Etfal Cemiyeti’nin 23 Nisan’la ilgili çalışmaları daha önceki yıllarda vardır ve hatta çocuklardan da söz edilmiştir. Kurum, 23 Nisan 1923’te millî bayram için pullar bastırmış ve satmıştır. 23 Nisan 1924’te Hâkimiyet-i Milliye gazetesinde “Bu gün Yavruların Rozet Bayramıdır” ibaresi yer almış, 23 Nisan 1926’da da yine aynı gazetede “23 Nisan Türklerin Çocuk Günüdür” başlıklı bir yazı kaleme alınmış ve bu yazıda cemiyetin bu günü çocuk günü yapmaya çalışarak doğru yolda olduğu ve para kazanan herkesin bu gün cemiyete çocuklar için bağışta bulunması gerektiği vurgulanmıştır.
Ahmet Gürel
