Türkiye’de haber alma hakkına, haber kuruluşlarına ve basın mensuplarına yönelik hak ihlalleri, 3 Mayıs Dünya Basın Özgürlüğü Günü’nde Türkiye Gazeteciler Sendikası’nın raporuna yansıdı.
Tutuklamalar, fiziksel ve psikolojik şiddet, dijital ve geleneksel mecralara yönelik müdahaleler, sektör içerisindeki sorunlar gibi ana başlıkların yer aldığı 2024-2025 Basın Özgürlüğü Raporu Şişli’deki TGS Akademi’de açıklandı.
Rapora göre bir yıl içinde en az 29 gazeteci cezaevine girerken, bugün 18 gazeteci hala cezaevinde. Raporda gazeteciler hakkında 313 soruşturma açılırken 123 gözaltı işlemi uygulandığı; 300 gazetecinin ceza davalarında; 11 gazeteci ve 4 kurumun ise özel hukuk davalarında hakim karşısına çıktığı; son bir yılda en az 6 gazeteci hakkında konutu terk etmeme adli kontrol tedbiri uygulandığı belirtildi.
TUTUKLU GAZETECİLERDEN MEKTUP
Raporda cezaevlerinde tutuklu bulunan gazetecileriin mektuplarına da yer verildi. Gazeteci Yıldız Tar mektubunda, “Yoğun gündemlerde birbirimizle haber paylaşmamız gibi Silivri nöbeti paylaşıyoruz. Neden alındığımı hala bilmiyor, bununla ilgili haber unsurlarını birleştirip haber bile yapamıyorum” dedi.
Bir diğer tutuklu gazeteci Ercüment Akdeniz ise, evinin gürültüyle basılararak gözaltına alındığına değinerek, “Bir gazeteci böyle mi gözaltına alınır? Halkın haber alma hakkı için çalışan insanlarız. Her tutuklama vakasında bağımsız muhalif Medya zora giriyor” ifadelerini kullandı.
EN AZ 56 GAZETECİYE ŞİDDET
Rapora göre son bir yılda en az 56 gazeteci fiziksel saldırıya uğradı; en az 90 gazeteci sözlü olarak tehdit edildi. 3 basın kurumuna saldırı düzenlenip 3 basın kurumu da hedef gösterilirken 90 haber içeriğine erişim engellendi.
34 haber içeriğine hem erişim engellendi hem de tamamen silinmesine karar verildi. RTÜK tarafından alınan kararlarda basın yayın kuruluşlarına 59 ayrı idari para cezası kararı çıktı ve toplamda yaklaşık 87 milyon lira idari para cezası kesildi. SZC TV’nin ekranı 10 gün karartıldı, Açık Radyo’nun karasal yayın lisansı iptal edildi.
“KREDİ KARTLARINI BİLE ÖDEYEMİYORLAR”
Sektör içerisindeki olumsuz koşulları da gözler ününe süren raporda; gazetecilerin yarısının kendisini yoksul hissettiğine, neredeyse tamamının alım gücünün düştüğüne, işsiz kalma endişesi duyduklarına değinilerek şu bulgular paylaşıldı:
“Gazetecilerin çoğunluğu ek iş yapmıyor ancak fırsatını bulsa ek iş yapmaya hazır olduğunu belirtiyor. Her ay kredi kartı borcunun tamamını ödeyebilenlerin sayısı toplamın üçte biri bile değil. Gazetecilerin çoğunluğu mesleği bırakmaya hazır”
“BİZİM ÖRGÜTLENMEMİZ YETMİYOR”
TGS Genel Başkanı Gökhan Durmuş Cumhuriyet’e yaptığı değerlendirmede gazetecilerin sadece yüzde 9’unun örgütlü olduğuna, onların da çoğunun kamuda çalışan gazeteciler olduğuna dikkat çekerek şu ifadeleri kullandı:
“Bizim öncelikle ortak bir hareket içerisinde yer almamız gerekiyor. Örgütlü davranabilirsek kendi adımıza birçok sorunu çözebiliriz. Ama örgütlü olmamız basın özgürlüğünü getirmez; haber alma hakkına sahip çıkan bir toplum yaratılmalı ki karşılıklı bir etkileşimle bu sorunları çözebilelim. Yoksa aynı ihlalleri sıralamaya devam edeceğiz”
