İsrail’i onlarca yıldır tehdit eden dört ülke
vardı: Irak, Suriye, Libya ve İran.
Bu ülkelerin tamamı, diğer Ortadoğu
ülkeleri gibi, diktatörlükle yönetilen
ülkelerdi. Irak’ta Saddam Hüseyin,
Suriye’de Hafız Esad ve Beşar Esad,
Libya’da Muammer Kaddafi, İran’da
Ayetullah Humeyni, Ali Hamaney ve sözde
“seçimlerle” görev başına gelen çeşitli
cumhurbaşkanları, İsrail’i tehdit ettikleri
gibi, kendi halklarına da zulüm yaptılar.
Ancak bu devletlerin paradoksal bir
özelliği de, ABD emperyalizmine karşı
direnmeleri ve İsrail’in işgalci stratejilerine
karşı çıkmalarıydı.
Saddam Hüseyin başlangıçta ABD
ile işbirliği yapan bir devlet başkanıydı.
Örneğin İran-Irak savaşında Saddam
Hüseyin’in yönettiği Irak, İran’ın
karşısında ABD ile birlikte konuşlanmıştı.
Ancak Irak’ın Kuveyt’i işgal etmesinden
sonra, ABD Irak’ı işgal etme kararı
alınca, Irak ABD karşıtı kampta yer almak
durumunda kaldı.
Önce Irak, din, mezhep, etnik kimlik
üzerinden bölündü. Güneyde Şii Araplar,
orta bölgelerde Sünni Araplar, kuzeyde
Sünni Kürtler egemen oldu.
Arkasından, “Arap Baharı” yalanı adı
altında, Suriye ve Libya, din, mezhep ve
etnik kimlik üzerinden bölündü.
Suriye’de kuzeyde Sünni Kürtler, batıda
Alevi Araplar, güneyde Sünni Araplar
egemen oldular.
Libya ise Sünni Arapların içindeki farklı
yerel kabileler ve askeri fraksiyonlar
arasında bölündü.
Bugün bu ülkelerin hiç birisinde ulusal
bir devlet kalmadı. Başka bir deyişle, Irak,
Suriye ve Libya adı verilebilecek bir ülke
artık yok.
Bu ülkelerde diktatörlükler yıkıldıktan
sonra, yerine demokratik yönetimler de
gelmedi.
Ayrıca bu ülkelerin bölünmesi ve
parçalanması sürecinde çıkan iç
savaşlarda yüzbinlerce insan yaşamını
yitirdi, milyonlarca insan yaralandı,
milyonlarca insan göç etti.
Bu göç akımından dünyada en olumsuz
etkilenen ülke Türkiye oldu, Türkiye’nin
demografik yapısı değişti. Türkiye
dünyada en fazla göçmen ve sığınmacı
kabul eden ülke oldu.
AKP hükümetinin, Türkiye’nin aleyhinde
olan bu operasyonların tamamında,
ABD’nin, Britanya’nın, Avrupa Birliği’nin
ve İsrail’in yanında yer alması trajiktir!
***
İsrail’in İran’a saldırması sonucunda
başlayan İsrail-İran savaşı bu çerçevede
değerlendirilmelidir. İran’da Farsiler/
Persler, Azeriler, Kürtler arasında ve/
veya köktendinci rejim karşıtları ile rejim
yanlıları arasında olası bir bölünmenin,
parçalanmanın, iç savaşın önlenmesi,
İran için de Türkiye için de yaşamsal
önemdedir.
Türkiye’ye yönelik yeni bir kitlesel
göç sorunuyla birlikte, İran’daki özerk
Kürdistan bölgesinin, Irak’taki ve
Suriye’deki özerk Kürdistan bölgelerine
eklemlenmesi durumunda, Türkiye’nin de
bölünmesiyle sonuçlanabilecek bağımsız
Kürdistan devletinin altyapısı oluşur.
İran’daki köktendinci yönetimin halk
desteğinin büyük ölçüde erozyona
uğradığı, sahte “seçimlere” katılım
oranının yüzde ellinin altında kaldığı
gerçeği dikkate alınacak olursa, İran
yönetiminin, İran’ın ulusal bütünlüğünün
ve bağımsızlığının korunması amacıyla
da, iktidarda kalma ısrarından
vazgeçmesi, bu konuda teokrasi
karşıtlarıyla uzlaşması gerekmektedir.
İran yönetimi, ABD ve İsrail ile
uzlaşmadan, kendi içinde bir uzlaşma
sağlarsa, demokratik ve laik bir yönetim
biçimine doğru cesur ve büyük bir adım
atarsa, ABD’nin ve İsrail’in saldırgan
tutumlarına karşı kendisini daha iyi
ve sağlam bir biçimde korumuş olur,
ABD’nin ve İsrail’in amaçlarını boşa
düşürmüş olur.
Böyle bir adım kuşkusuz ki Türkiye’nin
ulusal güvenliğinin ve bütünlüğünün
korunması açısından da çok büyük bir
adım olur.
Ancak Türkiye’de ne yazık ki bu
vizyonu geliştirebilecek bir hükümet
iktidarda değildir!
—
Düzeltme: 16 Haziran 2025 tarihli
“Ortadoğu Kâbusu” başlıklı yazımdaki
“Azeriler” sözcüğü, dizgi sürecinde sehven
“Azerbaycan Türkleri” olarak yayınlanmıştır.
Doğrusu “Azeriler” olacaktır.
