Adam çok zengindir, sığınağına tüm pahalı mobilyalarını, klasik orjinal tablolarını, eski kitaplarını getirmiş kendine ve ailesine konforlu bir yaşam alanı yaratmıştır. Aile gündelik yaşamlarını normal bir şekilde sürdürür, adam dünyaya yaptığı katkıları (!) oğluna anlatır, oğlu da babasına kitabını yazmasına yardımcı olur. Sığınak donuk, ürkütücü bir mekândır, penceresiz odaları çıkış yolunu şaşırtan zor labirentler gibidir.
DÜNYAYI SÖMÜREN İNSAN
Aile ne kadar lüks, refah, bolluk içinde olsa da pişmanlıklarla doludur. Yarın bugünden daha iyi olacak, ailemiz güçlü, birlikte geleceğimiz parlak diyerek şarkılar söylerler. Her gün acil durum provası yaparlar. Öylesine umut dolu, öylesine iyimserdirler ki karanlık gerçeği, geleceği algılayamaz, göremezler. Umudun, iyimserliğin, yaşama tutunmanın altında inkâr etmek yatar. Söyledikleri şarkılar Amerikan müzikallerinin altın çağındaki besteler gibidir. İçinde bulundukları gerçeği görmezden gelmenin, inkâr etmenin bedelidir bu. Yönetmen bu insanların derin pişmanlıklarını işlerken umut, aşk, sevgi, yaşama içgüdüsünün ne denli güçlü olduğunu vurgular. İnsanındünyayı ne denli sömürdüğünü, yıprattığını görüp yerkürenin, insanlığın sonu gelmeden önce herkesin dayanışma yapıp gezegenimizi kurtarmamızı ister.
SEVGİ VE MUTLULUK
Pişmanlık, suçluluk duygularını ekolojik felaket, müzikal dram türünde anlatmayı seçen yönetmen diyalogları, şarkı sözlerini de kendisi yazmıştır: “Burada hepimiz birbirimize bakarız burada mutlu olacaksın, burada bir aileyiz. Sevdiklerine yakın durduğunda korku olmaz. Sadece sevgiyle birlikte olursak korkmayız, üşümeyiz. Her şey yok olsa bile sevgimiz var.” Gittikçe batan dünyada umudu, sevgiyi, kefareti, bağışlanmayı canlandırmak isteyen nostaljik müzikal sahneler karakterlerin iç çatışmalarını irdeler. Günlük uğraşlarla umut etmeyi sürdüren aile birliğinin dengesi gizemli bir kadının gelmesiyle sarsılır. Genç kadın onların sınıfından değildir.
Yapay cennet cehenneme dönüşmeye başlar. İnsan bencildir, egoizmle her şeye, rezilliğe bile uyum sağlar. Yönetmen, Son filmi için asyalı oligark sığınak satın aldı” haberinden, Samuel Beckett’in Mutlu Günler oyunundan (1961), Jacques Demy’nin kült müzikali Cherbourg Şemsiyeleri’nden etkilenmiş. Görüntü çalışması (Mikhail Krichman), yapım tasarımları (Jette Lehmann), hüzünlü müzik (Joshua Schmidt) atmosferi yoğunlaştırır. Tilda Swinton, Michael Shannon, George MacKay, Moses Ingram, Bronagh Gallagher, Tim McInnerny, Lennie James’in oynadığı Son’da Joshua Oppenheimer insanlığın geleceğini, hayatta kalmayı, neoliberalizmi sorgular. Doğruları söylemeden sevdiklerimizi nasıl koruyabiliriz, toplum ve insan ilişkileri yozlaştı, dünyayı, doğayı korumalı, torunlarımıza yaşanabilir bir gezegen bırakmalıyız, der.
