Hakemli değerlendirmeden
geçirilmiş, uluslararası sıfır atık
tanımı şu şekilde: “Ürünlerin,
ambalajların ve malzemelerin
yanmadan ve toprağa, suya veya
havaya tehdit oluşturacak şekilde
deşarj edilmeden sorumlu bir
şekilde üretilmesi, tüketilmesi,
yeniden kullanılması ve geri
kazanılması yoluyla çevre veya
insan sağlığının tüm kaynakların
korunması.”
Evler, küçük işletmeler ve
kamu hizmeti sağlayıcıları her
yıl ambalaj ve elektronikten
plastiklere ve gıdaya kadar 2.1
milyar ila 2.3 milyar ton arasında
belediye katı atığı üretiyor. Ancak
küresel atık yönetim hizmetleri bu
miktarla başa çıkmak için yetersiz
donanıma sahip, 2.7 milyar insan
katı atık toplama hizmetine
erişemiyor ve belediye katı
atıklarının yalnızca yüzde 61-62’si
kontrollü tesislerde yapılıyor.
SIFIR ATIK GÜNÜ
İnsan ve gezegen sağlığını
tehdit eden atık konusu ile ilgili
güzel haber ise her yıl 30 Mart’ta
Uluslararası Sıfır Atık Günü
kutlanıyor. Bu yılın teması ise
“moda ve tekstilde sıfır atık”.
Moda ve tekstil sektöründeki
atık etkisini azaltmak ve
sürdürülebilirlik ile döngüselliği
teşvik etmek için acilen harekete
geçme ihtiyacına odaklanma
konularında farkındalık
yaratılması amaçlanmaktadır.
Birleşmiş Milletler Genel
Kurulu, 14 Aralık 2022’de
77. oturumunda 30 Mart’ı
her yıl kutlanacak
Uluslararası Sıfır Atık
Günü olarak ilan
etme kararı aldı.
Birleşmiş Milletler Çevre Programı
(UNEP) ve Birleşmiş Milletler
İnsan Yerleşimleri Programı (UNHabitat) birlikte Uluslararası
Sıfır Atık Günü’nün kutlanmasını
kolaylaştırıyor. Bu kampanya
kapsamında üye devletler,
Birleşmiş Milletler sistemindeki
örgütler, sivil toplum, özel
sektör, akademi, kadınlar,
gençler ve diğer paydaşlar,
ulusal, alt ulusal, bölgesel ve
yerel sıfır atık girişimleri ve
sürdürülebilir kalkınmaya
katkıları konusunda farkındalığı
artırmayı amaçlayan faaliyetlere
katılmaya davet edilmektedir. Sıfır
atık girişimlerini teşvik etmek,
Sürdürülebilir Kalkınma Hedefi
11 ve Sürdürülebilir Kalkınma
Hedefi 12 dahil olmak üzere
Sürdürülebilir Kalkınma için
2030 Gündemindeki tüm hedef ve
amaçların ilerlemesine yardımcı
olabilir. Bu hedefler, gıda kaybı ve
israfı, doğal kaynak çıkarımı ve
elektronik atık dahil olmak üzere
her türlü israfı ele almaktadır.
5R İLE SIFIR ATIK OLMAK
Sıfır atığın 5R’si (refuse, reduce,
reuse, recycle, rot) olarak bilinen
adımlar sırasıyla:
– İhtiyacın olmayanı
reddet: Bu, istenmeyen öğelerin
evinize girmesini engeller ve
önemsiz posta
ve plastik pipetler gibi şeylerin
yanı sıra size sunulan tüm
promosyon ürünleri için geçerlidir.
– Kullandıklarını azalt:
Bu, genel olarak daha az atık
demektir.
– Yapabildiğin her şeyi
yeniden kullan: Bir şeyin
ömrünü onararak,
devrederek veya
tamir ederek
uzatabilir
misiniz? İkinci
el alabilir
veya satabilir
misiniz?
Yeniden
kullanım
aynı
zamanda tek
kullanımlık
ürünlerin,
atılmak
yerine kolayca
yıkanabilen yeniden
kullanılabilir ürünlerle
değiştirilmesi anlamına da gelir.
– Reddedemediğin veya
azaltamadığın şeyleri
geri dönüştür: Geri dönüşüm
yoluyla kaynakları atık akışından
kurtarmak bir seçenektir. Ancak
bazı öğelerin süresiz olarak
geri dönüştürülmeyeceğini ve
(genellikle kısa) ömürlerinin
sonunda çöplükte sona ereceğini
unutmayın. Bunlar, sıfır israfçının
kaçınmaya çalıştığı öğelerdir.
– Geriye kalanları
çürüt: Yiyecek
artıklarını, kâğıt
parçalarını ve tahta
veya bambu diş
fırçalarını
kompostlamak,
besinleri
ve lifleri
toprağa
geri
döndürür.
GİYSİLER ATIK OLMASIN
Tekstil üretimi ve tüketimindeki
hızlı büyüme Küresel Güney’de ciddi
çevresel, ekonomik ve sosyal etkilere
neden oluyor. Giysi üretimi 2000
yılından 2015 yılına iki katına
çıktı, toplam 92 milyon ton
tekstil atığı üretildi. Bu
miktar her saniye bir çöp
kamyonu dolusu giysinin
yakılması veya çöp
sahalarına gönderilmesi
anlamına geliyor.
Tüketiciler ikinci el,
onarım ve geri dönüşüm
gibi uygulamaları
benimseyerek giysi
atığının çevresel
zararını önemli ölçüde
azaltabilirler. Hızlı
modadan uzaklaşıp dayanıklı,
yüksek kaliteli giysilere yani
sürdürülebilir, yerel ve etik markalara
yatırım yapmak yalnızca kaynakları
korumakla kalmaz, insan ve gezegen
sağlığına da fayda sağlar.
