Finansal ve ticari ilişkilerin her
geçen gün daha karmaşık hale
gelmesi, bu ilişkilerle ilgili
teminat arayışının da artmasına
neden oluyor. Ekonomide yaşanan
sorunlar da bu ihtiyacı çarpıcı
şekilde öne çıkarıyor. Dijital
sistemler ise bu sürece her gün yeni
kolaylıklar katıyor. Bu durum, riskli
finansal işlemleri takip etmesi için
kurulan Kredi Kayıt Bürosu’nun
(KKB) faaliyet sonuçlarına da
yansıdı. Bunlara özellikle son beş yıl
üzerinden bakmak ise daha çarpıcı
ayrıntılar ortaya koyuyor.
5 YILDA YÜZDE 384
KKB’nin güncel raporuna göre
2024’te, tüketicilerin kredi gibi
borçlarla ilgili ödeme alışkanlıklarını
geçmiş verilerle ortaya koyan
“bireysel kredi notu”ndan, 2023’e
kıyasla yüzde 16.4, 2020’ye kıyasla
yüzde 187 artışla 1 milyar 513
milyon adet üretildi. Yine, ilk kez
kredi kartı kullanmaya başlayan
bir kişinin, tüm bankalardan sahip
olabileceği kartların toplam limiti
için kullanılan “limit kontrol sistemi
sorgulama sayısı”, yıllık yüzde 5.2, 5
yıllık yüzde 232 artışla 874 milyon
adet oldu. Bunların yanında temelde
ticari kredilerle ilgili bilgiler içeren
“kurumsal büro sorgulama sayısı”
yıllık yüzde 24.7, 5 yıllık yüzde
197 artışla 217 milyon adede çıktı.
“Bireysel büro sorgulama sayısı
(KRS)” da yıllık yüzde 15.2, 5 yıllık
yüzde 162 artışla 1 milyar 650
milyon adede çıktı. Yine bir kişinin
aynı gün içerisinde banka ve finans
kurumlarından kredibilitesinin
üzerinde kredi kullanmasının önüne
geçilmesi amacıyla kullanılan “kredi
anlık paylaşım servisi” sorgusu
yıllık yüzde 34.3, 5 yıllık yüzde 384
artışla 1 milyar 92 milyon adede
ulaştı. Buna karşın olası risklerin
daha iyi tahmin edilmesine yardımcı
olmak amacıyla geliştirilen skor
bazlı bir risk endeksi olan “bireysel
borçluluk endeksi sorgusu” yıllık
yüzde 13.3 düşüş, 5 yıllık yüzde 39
artışla 216 milyon adet oldu.
ÇEK VERİSİ ‘KARIŞIK’
Öte yandan KKB bünyesindeki
Findeks’in sonuçları kapsamında,
2023’ten 2024’e “çek raporu sorgu
adedi” 187 binden 1 milyon 215
bine, “karekodlu çek raporu”
yaklaşık 1.4 milyondan 9.5
milyona çıktı. Bu hızlı yükselişin
nedenlerini sorduğumuz KKB,
önce iletişim ajansı üzerinden
2024 verisinin 10 yıllık kümülatif
(birikimli) rakamları gösterdiğini
belirtirken daha sonra raporun ilgili
bölümünü yenileyerek “Yukarıda
yer alan rakamlar, Findeks’in 10.
yılı kapsamında kümülatif olarak
belirtilmiştir” notu düştü. Ancak
aynı bölümde verilerin tümüne
atıfla “Güvenin 10. yılında 8 milyon
kullanıcıya eriştik. 150 milyon rapor
ürettik” ifadesi var. Yine, örneğin
2021’de karekodlu çek raporu sayısı
9.3 milyondu. Ayrıca TBB Risk
Merkezi’ne göre geçen yıl bankalara
17.2 milyon adet çek ibraz edildi.
