ABD’nin hafta sonu Çin’e uyguladığı gümrük vergilerinden akıllı telefonları ve diğer elektronik cihazları çıkarmasının ardından ABD Başkanı Donald Trump’ın pazartesi günü, halihazırda yürürlükte olan otomotivle ilgili vergilerde muafiyet tanıyabileceğini öne sürerek kararsız ticaret politikasına yeni belirsizlikler eklemesinin ardından büyük teknoloji ve otomobil hisseleri yükseldi.
Trump’ın tüketicilerin ve işletmelerin ithal mallar için ödemek zorunda kalacakları oranı yaklaşık %25 artıracak olan agresif gümrük vergileri, hisse senetleri, dolar ve Hazine tahvilleri de dahil olmak üzere ABD varlıklarında satışlara yol açtı. Piyasa daha sonra pazartesi günü toparlandı, ancak geniş piyasa S&P 500 endeksi bu yıl şu ana kadar hâlâ yaklaşık %8 düşüşte.
Değişen tutumlar yatırımcıların Amerika’nın uzun süredir sahip olduğu güvenli liman statüsünü sorgulamasına neden oldu ve hem iş hem de tüketici güvenini azalttı. Şok tepki Beyaz Saray’ı geri adım atmaya zorladı, ancak Trump hafta sonu daha fazla verginin yolda olduğunda ısrar etti.
Pazartesi günü Beyaz Saray’da konuşan Trump, Meksika, Kanada ve diğer yerlerden ithal edilen yabancı otomobil ve otomobil parçalarına uygulanan %25’lik gümrük vergilerinde bir değişiklik yapmayı düşündüğünü söyledi. Bu tarifeler bir otomobilin maliyetini binlerce dolar artırabilir ve Trump otomobil şirketlerinin “biraz zamana ihtiyacı olduğunu çünkü onları burada üreteceklerini” söyledi.
KUZEY AMERİKA SERBEST TİCARET ANLAŞMASI
ABD’li otomobil üreticileri, Trump’ın ilk döneminde yeniden müzakere edilen Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşması’nın kabul edilmesinin ardından, çeşitli tamamlanma aşamalarındaki araçların birkaç kez sınır ötesine gönderilmesini içeren oldukça entegre bir tedarik zinciri geliştirdi. General Motors ve Ford Motor hisseleri pazartesi günü sırasıyla %3,5 ve %4,1 artışla kapandı.
Ford, GM ve Stellantis’i temsil eden Amerikan Otomotiv Politikası Konseyi Başkanı Matt Blunt, Pazartesi günü yaptığı açıklamada, ”Parçalara yönelik geniş kapsamlı gümrük vergilerinin gelişen ve büyüyen bir Amerikan otomotiv endüstrisi kurma ortak hedefimize zarar verebileceği ve bu tedarik zinciri geçişlerinin çoğunun zaman alacağı konusunda artan bir farkındalık var” dedi.
Bu hafta sonu açıklanan muafiyetler, Beyaz Saray’ın özellikle akıllı telefonlar, dizüstü bilgisayarlar ve diğer elektronik cihazlar gibi popüler ürünlerde gümrük vergilerinin enflasyondan korkan tüketiciler için yaratacağı yükün daha fazla farkına varmaya başladığını gösteriyor. Ancak, gelecek hafta yarı iletkenler gibi diğer kilit sektörlere yönelik daha fazla gümrük vergisi sözü vermesi, iş dünyasını bir belirsizlik içinde bırakıyor. Pazartesi öğleden sonra Beyaz Saray, ilaç ve yarı iletken ithalatının ulusal güvenliği tehdit edip etmediği konusunda soruşturma başlattığını ve bunun bu ürünlere gümrük vergisi getirilmesinin habercisi olabileceğini söyledi.
MORGAN STANLEY’DEN AÇIKLAMA
Morgan Stanley ekonomistleri pazartesi günü yaptıkları açıklamada, “Tarifenin kapsamını küresel olarak kavramak zor olmakla kalmıyor, aynı zamanda belirsizlik işletmelerin planlamalarına çok az güven duyacakları anlamına geliyor” dedi.
Trump ve aralarında Ticaret Bakanı Howard Lutnick’in de bulunduğu diğer yönetim yetkilileri, gümrük vergilerinin Amerikan imalatını artırmak için gerekli olduğunu ve Beyaz Saray’ın vergi planları için kritik önem taşıdığını söyledi.
Ancak, BlackRock’ın pazartesi günü teknoloji ithalatına uygulanan gümrük vergilerinin geri çekilmesinin ardından %20’ye ulaştığını tahmin ettiği ithalat vergisi, iş dünyası ve tüketici güvenini zayıflattı. Lüks mallar üreticisi LVMH, son çeyrekte ABD satışlarında bir düşüş olduğunu bildirirken, şirket yöneticileri ABD’deki tesislerinde kayda değer sorunlarla karşılaşmış olsalar da, ürünü artırmak için “bir miktar kapasiteye” sahip olabileceklerini söyledi.
Washington ve Pekin arasındaki kısasa kısas gümrük tarifelerinin daha yüksek maliyetler, daha düşük tüketici talebi ve Covid-19 salgınından bu yana en kötü tedarik zinciri kesintisi korkularını körüklemesiyle Büyük Teknoloji hisseleri son iki hafta içinde düşüşe geçti. Apple son iki haftadaki %9’luk düşüşün ardından pazartesi günü %2,2 yükseldi. Analistler, esas olarak Çin’de üretilen ve ABD’ye ithal edilen amiral gemisi ürünü iPhone’un, önemli tarifelerin devam etmesi halinde önemli fiyat artışları riski altında olduğu konusunda uyardı.
YÜZDE 145’LİK AĞIR VERGİ!
Trump, Şubat ayında fentanil ile ilgili olarak uygulanan %20’lik gümrük vergisi de dahil olmak üzere Çin’e yönelik %145’lik ağır bir gümrük vergisini sürdürüyor.
Muafiyetler, bilgisayar ve dizüstü bilgisayarların yanı sıra yarı iletken cihazlar, bellek çipleri ve düz panel ekranlar da dahil olmak üzere 20 kategoriyi kapsıyor. Analistler genel olarak muafiyetlerin şirketlere tarifelerin nereye varacağını planlamak için daha fazla zaman verdiğini söyledi.
Bilgisayar donanımı üreticileri HP ve Dell Technologies dahil olmak üzere tüketiciye yönelik diğer şirketler sırasıyla %2,6 ve %4 yükselirken, çip devi Nvidia düşüş gösterdi. Nvidia pazartesi günü yaptığı açıklamada, Trump’ın gümrük vergisi tehdidine bağladığı yapay zeka geliştirme tesislerine yönelik ABD harcamalarını artıracağını söyledi.
Apple gibi şirketlerin büyük Asyalı tedarikçileri de dahil olmak üzere Avrupa ve Asya çip hisseleri de yükseldi. En büyük iPhone montajcısı Foxconn %3, sözleşmeli dizüstü bilgisayar üreticisi Quanta %5,8 ve yapay zeka sunucuları üreten Inventec %4,1 değer kazandı.
