Avrupa, enerji arzında önceki gece ciddi bir kriz yaşadı. Bazı ülkelerde elektrik kesintileri yaşanırken sanayi üretimi kısa süreliğine durdu, metrolar çalışmadı, ulaşım sistemleri aksadı. İspanya, Portekiz ve Fransa’da yaklaşık 60 milyon kişi karanlığa gömüldü. Yaşam durma noktasına gelirken Türkiye’de de benzer bir tehlikenin kapıda olduğu uyarısı en yetkili ağızdan geldi. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alpaslan Bayraktar, “Aynı sistemin parçasıyız, benzer durumlar Türkiye’de de yaşanabilir. Bu nedenle hem kamu hem özel sektör olarak dikkatli olmalıyız” dedi.
‘HIZLI AKSİYON ŞART’
Türkiye enerjide dışa bağımlı ve Avrupa ile aynı ağı kullanıyor. Uzmanların düşüncesi herhangi bir hazırlığın olmadığı yönünde. Türkiye’nin nasıl etkileneceğini sorduğumuz TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası Başkanı Mahir Ulutaş, yaşanan kesintinin ardından şu an için Türkiye’de acil bir risk olmadığını belirtti. “Böyle durumlarda Türkiye Elektrik İletim AŞ’nin (TEİAŞ) uzmanlığı ve hızlı müdahale kapasitesi belirleyici olacaktır” diyen Ulutaş’a göre Türkiye, sistemin etkilenmemesi için enterkonnekte bağlantıyı hızlıca kesme yeteneğine sahip. Ulutaş, TEİAŞ’ın hâlâ kamu kurumu olmasını Türkiye’nin en büyük avantajı olarak değerlendirdi.
Ulutaş’ın dağıtım konusundaki uyarıları ise şöyle: “Enerji üretimi özel sektörün elinde. İletim hattımız güçlü ama dağıtım şebekeleri özelleştirildiği için bakımsız. Türkiye bu kesintiden ders çıkararak enerji depolama ve frekans dengeleme yatırımlarına ağırlık vermeli.”
‘SANAYİNİN B PLANI YOK’
Makina İmalat Sanayi Federasyonu
Başkanı Adnan Dalgakıran, sanayi sektörünün
yaşanacak olası bir elektrik kesintisine karşı B planı
olmadığını aktardı ve şunları söyledi:
– Türkiye’nin elektrikte bugüne kadar önemli sorunlar
yaşamadığı için böylesi bir sorunda nasıl davranacağına dair bir planı yok.
Etkilenirse üretim bundan ciddi etkilenir.
– Özellikle sürekli ocakların çalışması gereken sektörlerin daha ciddi önlemler alması gerekir. Bu
noktada farklı bir nükleer santralınız varsa öncelikli olarak kalan elektriklerin sanayiye yönlendirilmesi,
üretimin durmaması için kamunun alacağı önlemler arasında olabilir.
– Elektrik gittiğinde özel sektörün yapabileceği tek şey jeneratör alıp koymak olur. Şu anda şirketler zaten
ekonomik açıdan sıkıntılı bir durumda, büyük bir ek jeneratör yatırımı yapacaklarını düşünmüyorum.
ENERJİ KRİZİ KAPIDA
Olası bir büyük kesintide 40-
50 katlı binalarda asansörlerin
çalışmaması gibi basit görünen
sorunların bile büyük bir kriz
yaratacağı hatırlatılırken öneriler
şöyle:
– Sanayide özellikle organize
sanayi bölgelerinde kritik üretim
hatlarının kesintiye uğramaması
için yedek jeneratör, batarya
sistemlerinin yaygınlaştırılması
gerekiyor. Ayrıca sanayicilere
yönelik “talep tarafı yönetimi”
kapsamında enerji tüketimini
esnek saatlere kaydırma modelleri
öneriliyor.
– İş dünyasına enerji
arzındaki ani düşüşlerin veya
dalgalanmaların erkenden tespit
edilmesi ve otomatik aksiyon
alınmasını sağlayacak yatırımların
artık “bir lüks değil, zorunluluk”
olduğu hatırlatılıyor.
– Vatandaşa düşen sorumluluk
ise enerji tasarrufu bilincini
artırmak. Akıllı cihaz kullanımı,
yalıtım yatırımı ve elektrikli
aletlerin verimli kullanımı
öne çıkıyor. Ayrıca
güneş paneli
gibi bireysel
yenilenebilir
enerji
yatırımları
da teşvik
edilmeli.
