Dünyanın Doğu Avrupa’da parlayan bir yıldız ile ilişkilerini şimdiden en üst seviyeye çıkarması yararına olacak. O ülke Haziran 2024’te Avrupa Birliği (AB) tam üyelik müzakerelerini başlatan Moldova. Moldova Cumhurbaşkanı Maia Sandu’ya göre 2030 yılının sonuna kadar ülkesi AB üyeliği hedefini gerçekleştirecek. Yaklaşık 2.5 milyon nüfusuyla Avrupa’nın en küçük ülkelerinden biri olan Moldova, 1991 yılında bağımsızlığını kazandıktan sonra önemli adımlar attı. Bundan sonrası için de Avrupa Birliği’nin de desteklediği bir büyüme planı var.
1.8 MİLYAR EUROLUK PLAN
Avrupa Komisyonu, 2025-2027 dönemi için Reform ve Büyüme Programı’nı 1.8 milyar euro değerinde bir destekleme bütçesini kabul etti. Moldova’nın bağımsızlığından bu yana en büyük AB mali destek paketi olan plan, Moldova’nın ekonomisini canlandıracak, reformları hızlandırarak ülkeyi AB üyeliğine yaklaştıracak ve önemli mali yardım sağlayacak.
TİCARET 1 MİLYAR $’I GEÇEMEDİ
Moldova’nın 2024 GSYİH’sı PPP (Satın Alma Gücü Paritesi) açısından 55 milyar dolar olarak tahmin ediliyor. 2025 için ise tahmin 57 milyar dolar düzeyinde. Moldova’nın ekonomik faaliyetinin yüzde 37’sinin kayıt dışı olduğu düşünüldüğünde bu rakam daha da yüksek. Moldova’nın başlıca ticaret ortakları, Rusya, Romanya, Ukrayna, İtalya ve Türkiye. Türkiye’den ihraç edilen başlıca ürünler, örme mensucatlar, domates, turunçgiller, ilaçlar, kağıt havlu vb. hijyenik ürünler, alüminyum çubuk ve profiller ve sentetik lif ipliği. İthal edilen başlıca ürünler ise ayçiçeği tohumu, sökülecek gemiler, kolza tohumları, demir/çelik döküntü ve hurdaları ve buğday mahlutları. Türkiye’nin 2024 yılı toplam ticaret hacmi 791 milyon dolar olurken bu rakam en yüksek seviyesine 2022 yılında gelmişti. 1 milyar dolar barajına yaklaşan ikili ticaret hacmi 955 milyon dolar olarak gerçekleşmişti. Son beş yıllık artış oranı ise yüzde 53 düzeyinde gerçekleşti. Ticarette denge Türkiye’nin lehine. Türkiye 2024’te 467 milyon dolarlık fazla verdi. Bu rakam da tarihin en yüksek seviyesi.
UKRAYNA SAVAŞI TİCARETİ ETKİLEDİ
Ticarete bakınca da Ukrayna Savaşı’nın etkisini de görmek mümkün. 2024 yılında mal ihracatı, 2023 yılına göre yüzde 12.2 azalarak 3 milyar 555 milyon dolar olarak gerçekleşti. 2024 yılında Avrupa Birliği ülkelerine (AB-27) yapılan mal ihracatı bu rakamın büyük bölümünü oluşturdu. 2 milyar 392 milyon dolar (2023 yılına göre %9.6 daha az) olarak gerçekleşti. Toplam ihracatın ise yüzde 67.3’ünü oluşturdu. 2024 yılında mal ithalatı, 2023 yılına göre yüzde 4.5 artarak 9 milyar 65 milyon dolar oldu. 2024 yılında Avrupa Birliği (AB- 27) ülkelerinden yapılan mal ithalatı 4 milyar 546 milyon dolar olarak gerçekleşti ve toplam ithalatın yüzde 50.2’sini oluşturdu. Moldova ihracatının yaklaşık yüzde 45’ini tarım ürünleri ihracatı oluşturuyor.
