Eskişehir Osmangazi Üniversitesi (ESOGÜ) Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Elif Doyuk Kartal, gereksiz ve hatalı antibiyotik kullanımının, antimikrobiyal direncin en büyük tetikleyicisi olduğunu belirtti.
Prof. Dr. Kartal, Dünya Antimikrobiyal Direnç (AMD) Farkındalık Haftası dolayısıyla yaptığı açıklamada, akılcı antibiyotik kullanımının bu sorunun çözümündeki en önemli faktörlerden biri olduğunun altını çizdi.
ANTİBİYOTİK DİRENCİ KÜRESEL BİR TEHDİT
Antimikrobiyal ilaçların, bakteriler başta olmak üzere çeşitli mikroorganizmalar için tedavi amaçlı kullanıldığını belirten Prof. Dr. Kartal, antibiyotik direncinin yalnızca insan sağlığını değil, hayvan sağlığını, gıda üretimini ve çevreyi de etkilediğini vurguladı. Kartal, “İlaç dirençli patojenler, insanlar, hayvanlar ve bitkiler aracılığıyla tüm dünyada dolaşarak ciddi bir tehdit oluşturuyor. Direnç genleri bakteriler arasında aktarılıyor ve bu durum enfeksiyonların tedavisini giderek zorlaştırıyor. Özellikle hastanelerdeki antibiyotiklere tamamen dirençli mikroorganizmalar, tedaviyi imkânsız hale getirebiliyor” dedi.
Yeni antibiyotiklerin geliştirilmesinin zorluğu ve bu ilaçlara da hızla direnç gelişme riskine dikkat çeken Kartal, mevcut antibiyotikleri doğru kullanmanın önemine işaret etti: “Elimizdeki antibiyotikleri doğru kullanmazsak, yeni ilaçların geliştirilmesi bile sorunu çözmeye yetmeyecek.”
HATALI KULLANIM EN BÜYÜK SORUN
Antibiyotiklerin yalnızca bakteriyel enfeksiyonlara karşı etkili olduğunu hatırlatan Kartal, solunum yolu enfeksiyonlarının %80-90’ının viral nedenlere bağlı olduğunu ve bu durumlarda antibiyotik kullanımının en sık yapılan hatalardan biri olduğunu söyledi. Ateş, CRP yüksekliği gibi durumların her zaman bakteriyel enfeksiyon anlamına gelmediğini belirten Kartal, “Antibiyotiklerin gereğinden kısa ya da uzun kullanımı da sık yapılan hatalar arasında yer alıyor. Uygunsuz antibiyotik kullanımı, bağırsak florasındaki yararlı bakterileri de olumsuz etkileyerek bağışıklık sistemimizi zayıflatıyor” ifadelerini kullandı.
AKILCI KULLANIM VE ENFEKSİYON KONTROLÜ
Antimikrobiyal dirençle mücadelede çözüm yollarını da sıralayan Prof. Dr. Kartal, şunları söyledi:
- Antibiyotiklerin yalnızca uygun endikasyonlarda ve sürelerde kullanılması,
- Hastanelerde enfeksiyon kontrolünün en üst düzeyde sağlanması,
- El hijyenine yönelik farkındalığın artırılması,
- Aşılama ile enfeksiyon etkenlerinin yayılımının engellenmesi.
Son olarak, antibiyotiklerin gereksiz kullanımından kaçınmanın hem bireysel hem de toplumsal sağlık için hayati önem taşıdığını vurguladı.
