Bakan Uraloğlu, İstanbul’da düzenlenen Türkiye Yüzyılında Sürdürülebilir Ulaşım Zirvesi’nin açılış oturumunda soruları yanıtladı.

Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de düzenlenen Birleşmiş Milletler (BM) İklim Değişikliği 29. Taraflar Konferansı (COP29) kapsamındaki “Sürdürülebilir ve Dijital Orta Koridor ve Ötesi” başlıklı Bakanlar Yuvarlak Masa Toplantısı’na katılımı hatırlatılan Uraloğlu, burada hem deneyimlerini paylaştıklarını hem de diğer ülkelerin tecrübelerinden faydalanmaya çalıştıklarını söyledi.

Sürdürülebilir ulaşım başlığında karbon emisyonunu nasıl azaltabileceklerini, iklim değişikliğinin önüne nasıl geçebileceklerini ya da bunun olumsuz etkilerini nasıl azaltabileceklerini konuştuklarını dile getiren Uraloğlu, iklim değişikliğinin sonuçlarına karşılık dirençli yapılar ve dirençli ulaşım altyapısı yapılması gerektiğini anlattı.

Uraloğlu, zirvede, aynı zamanda atıkla mücadelenin ele alındığını, sıfır atık noktasında nelerin yapılabileceğine dair görüşmeler yaptıklarını bildirdi.

“Kalkınma Yolu Projesi’nin yapımına önümüzdeki yıl başlama gayretindeyiz”

Bakan Uraloğlu, Kalkınma Yolu Projesi’nde ve Zengezur Koridoru’ndaki son duruma ilişkin soru üzerine, şu açıklamalarda bulundu:

“Kalkınma Yolu, Basra Körfezi’nde Fav Limanı’ndan 1200 kilometrelik demir yolu ve otoyolla Ovaköy Sınır Kapısı’na gelecek. Oradan da yaklaşık 2 bin 92 kilometrelik hatla Kapıkule Sınır Kapısı’na kadar gidebilecek. Tabii üç tane denize açılması söz konusu. Hatta bu koridordan Rusya’ya ya da Kafkasya bölgesine açılma söz konusu. Dolayısıyla bu proje kıymetli. Neredeyiz? Projede Katar, Birleşik Arap Emirlikleri, Irak ve biz varız. Burada proje bitme noktasına geldi. Finansmanını ve işletilmesi dahil bunları konuşuyoruz. Önümüzdeki senenin içerisinde yapıma başlayabilir miyiz diye bir gayret içerisindeyiz. Ama elbette Irak’ta mesafe almanın zorluklarını da biliyoruz. Ama istediğimiz hızda olmasa da o projede ilerliyoruz. O proje gerçekten Türkiye’ye, coğrafyaya ciddi katkı sağlayacak.”

Uraloğlu, Türkiye’nin Zengezur Koridoru ile Azerbaycan’a ve Türk dünyasına doğrudan bağlanabilme imkanı olacağını kaydederek, bu koridordaki çalışmalardan bahsetti.

“Ermenistan, Zengezur Koridoru’nun kendi ülkesinden geçmesi için istekli”

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Uraloğlu, 224 kilometrelik Kars-Iğdır-Aralık-Dilucu Yüksek Standartlı Demir Yolu Projesi’nin ihalesini yaptıklarını kaydederek, şu değerlendirmelerde bulundu:

“Muhtemelen önümüzdeki yılın ilk aylarında ona başlamış olacağız. Buradaki soru bu güzergahın Ermenistan’dan mı İran’dan mı geçeceği? Burada tamamen Azerbaycan’ın ne dediğine bakıyoruz. Mesela Uluslararası Yol Federasyonu’nun Dünya Kongresi’ni İstanbul’da düzenlemiştik. Ermenistan Ulaştırma Bakanı geldi, onunla da konuşmuştuk. Onların bu güzergahın kendi ülkelerinden geçmesi noktasında bir isteklerinin ve iradelilerinin olduğunu söylemek isterim. Oradaki Azerbaycan’ın ne dediği bizim için kıymetli. Biz de ona göre vaziyet alırız. Diğer taraftan projenin hızlıca ilerlediğini söyleyebiliriz.”

Uraloğlu, akıllı ulaşım ve bölünmüş yollara ilişkin soruya karşılık, bölünmüş yolların kentlere sağladığı katkıdan bahsederek, 2002’de 6 bin 101 kilometre olan bölünmüş yol uzunluğunu 29 bin 500 kilometrelere getirdiklerini anlattı.

Burada Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın büyük bir irade ve imkan ortaya koyduğunu ifade eden Uraloğlu, “Sadece 6 il birbirine bağlanabiliyordu. Şu anda 77 il birbirine bölünmüş yollarla bağlanabiliyor. 2002’de sadece 8,5 milyon olan araç trafiği bugün 30,5 milyona çıktı. O gün şehirler arasındaki ortalama seyahat hızı 40 kilometre saatti. Bugün 90 kilometre saate çıktı. 30,5 milyon olmasına rağmen” şeklinde konuştu.

“(Akıllı yol) Muhtemelen 2026’da da ilk denemelere başlarız”

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, akıllı ulaşım projelerine ilişkin bir yorum üzerine, akıllı ulaşım altyapılarının çok pahalı olduğu için tam kapasite kullanılması gerektiğini söyledi.

Yola yerleştirilecek her türlü sensör, kamera ve akıllı levhalarla birlikte önce aracın yolla, sonra aracın araçla haberleşmesini sağlayacaklarını vurgulayan Uraloğlu, şu açıklamalarda bulundu:

“Bu noktada akıllı ulaşım sistemlerini test edeceğiz. Güney Kore’de yoğun bir şekilde kullanılıyor. Amerika’da belli modeller var. Ama biz kendi modelimizi üretiyoruz. Bu konuda Türksat ve Karayolları Genel Müdürlüğümüz yoğun bir şekilde çalışıyor. ASELSAN elbette sürecin içerisinde. Hasdal ile İstanbul Havalimanı arasında 30 kilometrelik kesimde inşallah deneme sürecini başlatıyoruz. Bunu yapabilmek için de altyapı dediğimiz fiber optiklere de ihtiyacımız var. 15 kilometre Türkiye’de bir fiber optik ağı döşeyeceğiz. Aynı zamanda haberleşmede ve bu akıllı yollarda da onu kullanmış olacağız. Önümüzdeki birkaç yıl içerisinde pilot uygulamaları görmüş olacağız. (Hasdal ile havalimanı arasında) Önümüzdeki sene imalatlara başlarız. Muhtemelen 2026’da da ilk denemelere başlarız.”

“Dünya Bankası ile üçüncü köprüden geçecek demir yolu projesinin görüşmeleri sürüyor”

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Uraloğlu, demir yollarında son 22 yılda yapılan yatırımlardan bahsederek, 2 bin 251 kilometresi yüksek hızlı ve hızlı tren yolu olmak üzere 3 bin kilometre yeni demir yolu inşa ettiklerini ve bu alandaki uzunluğu yaklaşık 14 bin kilometreye çıkarttıklarını söyledi.

Demir yolu uzunluğunda 2028 hedefinin 17 bin 500-18 bin kilometre olduğunu, 2053’te bunu yaklaşık 29 bin kilometreye çıkartacaklarını dile getiren Uraloğlu, demir yolu taşımacılığının çevre kirliliğini önleme ve ihracatı artırma gibi katkılarından bahsetti.

Uraloğlu, ülke genelinde açılacak yeni demir yolu hatlarına ilişkin bilgiler vererek, Yavuz Sultan Selim Köprüsü’nün üzerinden geçecek demir yolu hattına ilişkin Dünya Bankası ile görüşmelerin sürdüğünü, ihaleyi gelecek yıl yapmayı hedeflediklerini bildirdi.

“İstanbul’un 1000 kilometrelik metro hattına ihtiyacı var”

Bakan Uraloğlu, kent içi raylı sistemlerine ilişkin soruya yönelik, artan nüfusa karşılık artık toplu ulaşımın yerin altına indirilmesi gerektiğini söyledi.

İstanbul’a şu anda 1000 kilometrelik metro hattı gerektiğini ancak mevcut uzunluğun yaklaşık 400 kilometre olduğunu, bunun da 170 kilometresini Bakanlığın yaptığını dile getiren Uraloğlu, şu anda devam eden 22 kilometrelik raylı sistem projelerinin bulunduğunu anlattı.

“Bunları tamamladıktan sonra bizim İstanbul’da Bakanlık olarak yapacağımız bir şey yok” ifadesini kullanan Uraloğlu, şöyle devam etti:

“Ana arterler, mesela havalimanı bağlantıları tamam bizim görevimiz ama onun haricindekiler belediyenin görevidir. Belediye ancak talep ederse, Cumhurbaşkanı’mız da uygun görürse Bakanlığa geçer bu sorumluluk. Yoksa tamamen sorumluluk belediyelerin kendilerinde. Bu noktada yapılması gereken birçok iş var. Mesela, ‘Yolları yaparak biz trafiği çözemeyiz’ diyen belediye başkanlarımız var. Tamam hani geçmişte yapılan bir yolu belki kapatmanız da gerekecektir. Yayalaştırmanız da gerekecektir ama mutlaka onun alternatifini koyarak. Yoksa alternatifini koymadan söylem olarak belki kulağa hoş geliyor olabilir ama doğru olmadığını söyleyebilirim. Aşağı yukarı 14 ilde yaptığımız, planladığımız işler var. Bakanlık olarak bunları takip ediyoruz.”

“İstanbul Havalimanı’nda kapasite katlanacak”

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Uraloğlu, havacılıkta yaptıkları projelerden bahsederek, 2002’de 34 milyon olan hava yolu yolcu sayısının bu yıl 230 milyona çıkmasını beklediklerini söyledi.

Havalimanı sayısını 26’dan 58’e çıkarttıklarını, bu sayısının devam eden 2 projeyle muhtemelen 2026’da 60’a çıkacağını dile getiren Uraloğlu, “Şu anda 130 ülkede 347 noktaya uçuyoruz. Böyle başka bir ülke yok. Sene sonuna kadar da 349 olacak. Bunlar ileriyi planlayarak ve gereklerini yaparak oluyor” diye konuştu.

Uraloğlu, İstanbul Havalimanı’nı bu yıl 80 milyon yolcunun kullanmasını beklediklerini kaydederek, “Dünyada paralel 3 piste aynı anda operasyon sadece Amerika’da yapılabiliyor. Biz inşallah 17 Nisan’da İstanbul Havalimanı’nda uygulamaya geçeceğiz. Gerekli eğitimleri aldık. Kapasitemizi bir anlamda da katlamış olacağız. İstanbul Havalimanı’ndaki hedefimizin de yıllık 200 milyon yolcu olduğunu söylemek isterim” ifadelerini kullandı.

Denizcilik alanında hayata geçirdikleri proje ve yatırımlara işaret eden Uraloğlu, liman sayısını 152’den 217’ye yükselttiklerini, orta vadede yeni liman ihtiyaçlarının olmadığını ancak bölgesel ihtiyacın bulunduğunu bildirdi.

Uraloğlu, “Mesela Akdeniz’de böyle bir ihtiyacımız var. Mersin ve Adana’da bir proje çalışmamız devam ediyor. Bazı yerlerde kapasite geliştirmeyle ilgili çalışmalarımız var. Mesela Rize İkizdere Lojistik Merkezi’ne devam ediyoruz. İnşallah 2026’da orayı faaliyete açmış olacağız. Denizcilikle ilgili yatırımların birçoğunu yaptık. Ancak yat bağlama kapasitesini biraz daha geliştirmemiz gerekiyor. 8 bin olan yat bağlama kapasitesini yanlış hatırlamıyorsam 25 binin üzerine çıkardık ama yetmiyor. Bu noktada yapmamız gerekenler var. Devam edenler ve planladıklarımız var” şeklinde konuştu.

“2025’in ilk çeyreğinde 5G ihalesini yapmak istiyoruz”

Bakan Uraloğlu, 5G’ye geçişle ilgili net takvimin açıklanacağını belirterek, “Önümüzdeki senenin ilk çeyreğinde ihalesini yapmak istiyoruz. 2026’nın hemen başında da ilk sinyali verelim diye bir gayretimiz var. Ama şu anda Türkiye’de 30 tane tesiste bunun deneyimlendiğini, 5G lisansının verildiğini söylemek isterim” açıklamasında bulundu.

Türkiye’de farklı platformlarda 75 milyona yakın sosyal medya kullanıcısı bulunduğunu dile getiren Uraloğlu, “Gerçekten dinamik, çok hızlı gelişen ve değişen bir süreç. Buna yönelik biz bir dünya kanuni ve hukuki düzenleme yaptık. Ama dediğim gibi değişen duruma göre bunları mutlaka revize etmemiz elbette gerekiyor” diye konuştu.

Uraloğlu, Instagram’ın kapatılma ve yeniden erişime açılma süreciyle o dönemde şirketle aralarında yaşananları anlatarak, sözlerini şöyle tamamladı:

“Artık sosyal medya platformlarının tamamının temsilcisi var. Bizim söylediklerimizi dikkate almak durumundalar. İki hafta önce 119 FETÖ’cü hesabı kapattırdık. Biz yasakçı zihniyette olmak istemiyoruz. Esasında yasakçı zihniyette olan tam da bu platformların bir kısmı. Sizin paylaşımınızı engelliyor, yasaklıyor ve buna müsaade etmiyor. Onlar size müsaade etmezken, ülke olarak hassasiyetlerinizi dikkate almayana gereğini yapmak durumundasınız. Biz kapatmaktan, yasaklamaktan yana değiliz.”