Kent genelinde son haftalarda Küçükçekmece, Arnavutköy,
Sultangazi gibi ilçelerin yer aldığı bazı bölgelerde yılan görülmesi
tedirginlik yarattı.
İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Ormancılık Bölümü, Avcılık
ve Yaban Hayatı Programı Öğretim Görevlisi Dr. Ergün Bacakyılan görülen
ilçelerin ortak özelliğinin kırsala ve yeşil alana yakınlık olduğunu söyledi.
“Soğukkanlı” olarak tanımlanan yılanların mayıs ve
haziran aylarında kış uykusundan uyandıklarını belirten Bacak, “Şu an
haziran ayı sıcaklıkları gayet iyi, aşırı sıcak değil. Hayvanlar da yeni
çıktılar. Üreme alanları, çiftleşecek dişileri ya da besin arıyorlar. O yüzden
de en çok aktif oldukları zamanlar. Temmuz ve ağustosta da görülebilecekler ama
aşırı sıcaklar olduğu zaman bazen dinlenirler. 35-40 derece sıcaklıktan onlar
da etkilendikleri için birkaç gün dinleniyorlar. Daha soğuk alanlara
geçiyorlar. Ancak temmuz ayı da böyle haziran sıcaklığında giderse o ayda da
aktiviteleri devam edecek” ifadelerini kullandı.
Yılandan korkan insanların tedirginlik yaşamasının doğal
olduğunu söyleyen Bacak, şunları kaydetti:
“İstanbul’da sadece bir tür zehirli yılan var. Bu da
burunlu engerek ya da boynuzlu engerek olarak bilinen Vipera ammodytes. O da
çok büyük olmayan, boyu bir metreyi bile bulmayan, genelde yarım metrelik
boylarda, çok yavaş hareket eden bir yılan. İnsanlar için öldürücü değil ama
tıbbi önem arz ediyor. Eğer herhangi bir sağlık probleminiz varsa sizi
öldürebilir ya da küçük çocukları öldürebiliyor. İstanbul’daki yılanların çoğu
su yılanları. Zaten sulak alanın kenarına giderseniz, pikniğe giderseniz o
yılanları görebilirsiniz. Onlar zararsızdır. Yalnızca avcılarından korktuğu
için kötü koku salgılar. Hazer yılanı, eskülap yılanı gibi yılanlar farelerle
mücadele eder ve zararsızdır. Sarı yılan vardır, boyu 2,5 metreyi bulur,
oldukça kalın bir yılandır ancak hiçbir zehri yoktur. Ev yılanı zehirsizdir.
Bunların hepsi İstanbul’da görebileceğiniz yılanlar ama en çok karşılaşılan
Hazer yılanıdır, genelde arabaların içerisine giriyor.”
YILANLA KARŞILAŞANLARIN YAPMASI GEREKENLER
Dr. Bacak, yılanla karşılaşan yurttaşların gerek olması
durumunda itfaiyeyi, belediyeyi, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğünü
arayabileceğini belirterek, “Yetkililer yılanı canlı bir şekilde alırlar,
başka bir alana götürüp uzaklaştırırlar. Yılanları öldürerek ekosisteme çok
büyük zarar veriyoruz. Yılanlar hastalık taşıyıcısı olan hayvanlarla bedavadan
mücadele ediyor, tarım ürünlerimizi koruyor. Fare salgını olduğu zaman
çiftçiler milyonlarca lira kaybediyor. Yılanlar bunlarla mücadele ediyor.
Organik, sağlıklı beslenelim diyoruz ama tarıma fayda sağlayan, ilaç atmamızı
engelleyen yılanları öldürüyoruz. Önce bilinçlenmek, zehirli-zehirsiz ayrımına
bakmadan hiçbir yılanı öldürmemek lazım” dedi.
BÜYÜK ARAŞTIRMA HASTANELERİNDE PANZEHİR VAR
Zehirli ve zehirsiz yılanları ayırt etmekteki ipuçlarına da
değinen Bacak, şöyle devam etti:
“Zehirsiz yılanlar daha gerginlerdir, hızlı hareket
edip, daha çabuk saldırabilirler. Bir de hafif zehirli yılanlar vardır, onlar
fare zehirler, insana zehir aktaramazlar. Olası zehirlenme anında en yakın tıp
kuruluşuna gitmek lazım. Özellikle büyük araştırma hastanelerinde panzehirleri
vardır. Zehirli yılanlar daha yavaş hareket ederler. Türkiye’deki zehirli
yılanların göz bebekleri, kedilerin göz bebeği gibi dikeydir. Zehirsizlerinki
insan gözbebeği gibi daha yuvarlaktır. Yılanlara karşı olan toplumsal ön
yargıyı aşmak gerekir. Biyoçeşitliliği ve ekosistemi korumamız lazım, o yüzden
önce bir tanıyalım, tanıdıktan sonra korumaya çalışalım.”
“ZEHRİ AĞIZLA ALIP ATMAK EFSANEDİR”
Ziraat Mühendisi Ömer Demir ise, yılanların şehir içinde bu
kadar görülmesinin nedeninin pandemide yaşanan eve kapanma süreci olduğunu,
yılanların o dönem boşluktan faydalanarak şehirlerdeki ufak yeşilliklere kadar
yerleştiğini söyledi.
Demir, “Çok dikkat etmek lazım. Özellikle bahçesi, açık
arazisi olanlar, evlerinin önündeki taşlığı, sarmaşığı, otlukları temizlemeleri
lazım ki bunlar bu yerlerde kendilerini saklayabilirler. Saklanacak alanları
olmaması lazım. Yani evimizin, bahçemizin önünü olabildiğince temiz tutmamız
lazım” şeklinde konuştu.
Hangi yılanın zehirli, hangisinin zehirsiz olduğunun hemen
anlaşılamayacağını dile getiren Demir, “Dolayısıyla başımıza bir ısırılma
olayı geldiğinde acilen sağlık kuruluşlarına başvurmalıyız. Sağlık kuruluşu
bize gelene kadar ısırılan yeri biraz sıkıp kanını akıtmaya çalışmalıyız. Bunun
dışında bir işlem yapılmamalıdır. Filmlerdeki gibi, zehri ağızla alıp atmak
efsanedir. Isırılan yeri ağzına alıp dışarı atmaya kalkarsan, o zehirliyse sen
de zehirlenirsin. Asla böyle bir işe teşebbüs etmemeliyiz” uyarısında
bulundu.
Demir, yılanlara karşı önerilerini şöyle özetledi:
“Yılan evinize, bağınıza girmiş, sizi engelliyorsa onu
imha edebilirsiniz ama illa öldüreceğiz diye bir çaba sarf etmemize gerek yok.
Orada da bir ekosistem var ama bize tehlike verecek bir durumdaysa da yapacak
bir şey yok. Yılanları biz hep öldürmeye kalkarsak farelerden geçemeyiz, etraf
fare dolar. Bize zarar vermediği sürece yılanı öldürmemeliyiz. Açık arazide,
tarlada yılanı öldürmenin bize faydası olmadığı gibi zararı vardır, oradaki
sistemi bozuyoruz. Dolayısıyla zaruret olmadığı zaman hayvanları öldürmemeliyiz.
Topraksız tarıma yöneldiğimizde çalı, çırpıya, ota o kadar ihtiyacımız
olmayacak, yılanlar da şehir içerisinde bu kadar görülmeyecektir.”
