HABER MERKEZİ

Oluşturulma Tarihi: Haziran 25, 2025 11:06

Kanada’daki Dalhousie Üniversitesi’nden bilim insanları, minicik bir planktonun içinde şimdiye dek görülmemiş düzeyde metabolik olarak bağımlı bir hücre keşfetti. Sukunaarchaeum mirabile olarak adlandırılan bu yeni canlı, yaşam ile cansızlık arasındaki çizgiyi yeniden tartışmaya açıyor.

Genetik bilimci Ryo Harada ve ekibi, Citharistes regius adlı plankton türü ile onun simbiyotik bakterilerinin DNA’sını incelerken, tuhaf ve küçük bir DNA halkası fark etti. Bu DNA halkası, bilinen hiçbir organizma kategorisine tam olarak uymuyordu.

Sadece 238 bin baz çifti DNA’ya sahip olan Sukunaarchaeum, çoğu işlevini yaşadığı plankton hücresine bırakıyor. Tıpkı virüsler gibi kendi başına metabolizma gerçekleştiremeyen bu canlı, genetik olarak ise virüslerden farklı: Kendi DNA’sını çoğaltmak için gereken temel proteinleri üretme yeteneğine sahip. Virüsler ise bu işlemi tamamen konak hücreye yaptırıyor.

Araştırmacılar, “Sukunaarchaeum, şimdiye kadar keşfedilenler arasında virüs benzeri yaşam biçimine en çok yaklaşan hücresel varlık olabilir,” ifadesini kullanıyor.

Bu mikroskobik organizma, ribozom, mesajcı RNA ve taşıyıcı RNA gibi hücresel bileşenlere sahip. Ayrıca kendi zarını oluşturabilecek proteinleri de üretiyor. Ancak enerji üretimi ya da besin maddelerini işleyecek hiçbir metabolik gene sahip değil.

Genetik benzerlikler, bu canlıyı arkea (arke) grubuna yerleştiriyor. Bu da onu, insan da dahil tüm ökaryot canlıların evrimsel olarak geldiği soy hattına yakın bir yere koyuyor.

Virüsler genellikle canlı kabul edilmez; çünkü kendi başlarına çoğalamaz ve yaşamsal işlevlerini sürdüremezler. Sukunaarchaeum ise çoğalabiliyor ama hayatta kalmak için tamamen konağına bağımlı. Bu da “canlılık” tanımını bir kez daha sorgulatıyor.

Henüz hakem değerlendirmesinden geçmemiş olan bu araştırma, bilim dünyasında şimdiden büyük ilgi uyandırmış durumda.