Hatay’daki Kültür
ve Turizm
Bakanlığı
Necmi Asfuroğlu
Arkeoloji Müzesi’ne
ilk girdiğinizde
önce ne kadar sıra
dışı bir mekânda olduğunuzu
fark etmiyorsunuz. En
azından ben anlamadım!
Giriş salonunda arkeolojik
kalıntıların buluntularını, mozaik
örneklerini gördükten sonra
küçük bir koridorla asma köprüye
çıkıldığında aşağıya mı, yukarıya
mı, sağa mı, sola mı bakacağınızı
şaşırıyorsunuz. Hemen altınızda
5 farklı katmanda 13 farklı
medeniyetin kalıntıları var. Başınızı
biraz yukarıya kaldırdığınızda
havada çelik kolonlar üzerine
inşa edilmiş bir otelin odalarını
görüyorsunuz. Köprü bitimindeki
otelin kafesinde oturanlar,
kalıntıları izleyerek kahvelerini
İçiyor.

Müzeyi gezimiz sırasında bize
rehberlik yapan Müze Otel’in satış
sorumlusu Görkem Doğan, “Asfur
Arapça kuş demek ve her şeyin
başlangıcı da bir kuş mozaiği” diye
başlıyor anlatımına ve şöyle devam
ediyor:

“2009 yılında 400 odalı, 5 yıldızlı
betonarme bir otel yapmak üzere
inşaata başlanıyor. İlk kazıda bir kuş
mozaiği bulunuyor. Etrafı kazıldıkça
17 bin metrekarelik arkeolojik bir
alan çıkıyor. Bunun üzerine oteli
havaya yapma kararı alınıyor.
Müze üstüne otel yapmak üzere
özel izin alınıyor. İş makinası vb.
kullanılmıyor. Mimari projesi Emre
Arolat’a ait olan otelin yapımı 10
yıl sürüyor. Sayısı 200’e düşürülen odalar, 66 çelik kolon üstüne
havaya inşa ediliyor. Müze’nin
duvarı da belki bir gün kazıya
devam edilirirse kolayca kaldırılsın
düşüncesiyle seyyar yapılıyor.
Asfuroğlu ailesi burası insanlığa
miras kalsın istiyor. ”

30 BİN BULUNTU

Yapımı tamamlandıktan sonra
Müze, Kültür ve Turizm Bakanlığı’na
devrediliyor. Kalıntılardan yaklaşık
30 bin buluntu çıkarılıyor, hepsi
kayıt altına alınıyor. Bunların çoğu
da müzede sergileniyor.

Müzede, ortası levhalarla
kaplanmış dört tarafı yapılarla
çevrelenmiş kompleks bir yapı
(muhtemelen forum), iki evreli
bir yapı, 5. yüzyıl sonlarına ait bir
ev, tabanı dörtgen taş levhalarla
kaplı birbirini dik kesen iki cadde,
caddenin kuzey ve doğu kenarına
bitişik sıralı mekânlar, 5. yüzyıla
ait hamam kompleksi, 5. yüzyıl
sonlarına ait mozaik kaplamaları
ortaya çıkaran odalar, Helenistik
duvarlar, 2. yüzyıla ait bir evin
ziyafet salonu, sondaj çukurları
bulunuyor.

“DALGALI MOZAİK”

Görkem Doğan’ın verdiği bilgilere
göre, müzede bulunan dünyanın
en büyük tek parça taban mozaiği
1050 metrekare büyüklüğünde
ve üstünde 9 geometrik şekil var.
“Bu mozaik kabaca bir tabirle
halı” diyen Doğan, mozaiğin
üzerinde doğal afetler nedeniyle
dalgalanmalar olduğu için “dalgalı
mozaik” dediklerini söylüyor.

Bir Roma evinin ziyafet
salonunun önündeyiz. Taban
mozaiğinde su perileri Pegasus’u
bir düğüne hazırlıyor. Atın bir
karış üstünde “Bunu Euporos
yaptı” yazıyor . Yani eserin
üstünde sanatçının imzası var.
Doğan, “Buradan anlıyoruz ki
MS 2. yüzyılda yaşayan Antakyalı
bir arkeoloji sanatçısı varmış.
Zamanında büyük bir köşkün yemek
odasının mozaiğini yapmış” diyor.

ŞOK ODALI HAMAM

MS 5. yüzyıla tarihlenen Roma
Hamamı, dört bölmeden oluşuyor. Altta yakılan odunlarla sıcak sular,
kilden borularla bu odalardan
üçüne sıcak su taşıyor. Dördüncü
oda ise şimdinin “şok odası”. Yani
ılık ya da soğuk suyla yıkanılan
bölüm. Biraz ötede bulunan
çarşının duvarsız umumi tuvaletine
bakıp “Romalılar burada acaba nasıl
sosyalleşiyordu?” diye düşünürken
Doğan, dikkatimizi üzerinde
yürüdüğümüz asma köprünün
döşemesine çekiyor ve sözlerini
şöyle tamamlıyor:

“Yürünen yer siyah. Otel
gri. Neden bu kadar karanlık?
diye düşünebilirsiniz.
Bulunduğumuz cadde,
dünyanın ilk sokak lambalarının
kullanıldığı caddedir. Bu cadde
Anadolu’nun ilk camisi olan
Habibi Neccar Camisi ile başlar
ve dünyanın ilk kilisesi olan
St. Pierre ile biter. Caddenin
kaldırım taşları eskiden şu
an üzerinde yürüdüğümüzle
birebir aynıydı. Böyle döşeme
sebebimiz bu.”

DEPREMDE İSTİNAT
DUVARI YIKILDI

Müze Otel, depremde hiç hasar görmemiş
ama bu eşsiz kalıntıların bir duvarı
yıkılmış. Müzede, “6 Şubat depreminin
izleri” başlığı altında şu bilgi veriliyor:
“Antik kaynaklarda Antiokheia’da
M.S. 526 yılında büyük bir deprem
yaşandığından bahsedilir. Necmi
Asfuroğlu Arkeoloji Müzesi’nde bulunan
Forum yapısına ait mozaiklerde, MS
526 yılında yaşanan depremin etkileri
günümüze kadar ulaşabilmiştir. Yol
kenarında bulunan dükkân ve işlikleri
çevreleyen istinat duvarı ise 6 Şubat 2023
depreminde yıkılmıştır. Duvar, deprem
anısı olarak olduğu gibi korunmuştur.”

BOMBOŞ BİR DUA ODASI

Otelin bir de “Dua Odası” var.
İçinde hiçbir dini sembol yok. Burası
mescit değil, sinagog değil, kilise değil.
Görkem Doğan, “İçinde sizden ve
inancınızdan başka
hiçbir şey yok” diyor.
Elbette örneğin
bir Müslüman
namaz kılmak
isterse seccadesini,
tespihini yanında
götürüyor ama
sonrasında oda
gene bomboş
kalıyor.