Yüksek Mahkeme, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 56. maddesinde düzenlenen ve aday memurların, adaylık süresi içinde “hal ve hareketlerinde memuriyetle bağdaşmayacak durumlarının” tespit edilmesi üzerine ilişiklerinin kesileceğini öngören kural hakkında yeni bir karar aldı. AYM, kuralda ilişik kesmenin konusunu teşkil eden disiplinsizlik hallerinin kapsamı, niteliği ve ne şekilde işlenebileceği gibi hususların açık ve net olarak düzenlenmediğini ifade etti.

KEYFİ UYGULAMALARA NEDEN OLABİLİR

Resmi Gazete’de yayımlanan karara göre, aday memurluktan ilişiği kesilen bir kişinin açtığı davaya bakan Ankara Bölge İdare Mahkemesi 3. İdari Dava Dairesi, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 56. maddesine eklenen “… hal ve hareketlerinde memuriyetle bağdaşmayacak durumları…” ibaresinin Anayasa’ya aykırı olduğu gerekçesiyle AYM’ye başvurdu.

Mahkemenin iptal başvurusunda, itiraz konusu kuralın memuriyetten ilişik kesme gibi ağır bir sonuç öngörmesine rağmen, kuralda hangi hal ve hareketlerin memuriyetle bağdaşmayacak nitelikte olduğuna ilişkin belirleme yapılmadığı belirtildi.

Kuralda, bu hal ve hareketlerin nasıl belirleneceğine ilişkin somut ölçütlere de yer verilmediği ifade edilen başvuruda, bu durumun keyfi yorum ve uygulamalara sebep olduğu kaydedildi.

Başvuruyu inceleyen Yüksek Mahkeme, ilgili kuralı Anayasa’ya aykırı bularak iptal etti ve hükmün 9 ay sonra yürürlüğe girmesini kararlaştırdı.

AÇIK VE ÖNGÖRÜLEBİLİR OLMALI

AYM’nin kararında, itiraz konusu kuralın, “aday memur” statüsünde görev yapan kamu görevlilerinden, adaylık süresi içerisinde hal ve hareketlerinde memuriyetle bağdaşmayacak durumları tespit edilenlerin disiplin amirlerinin teklifi ve atamaya yetkili amirin onayıyla memuriyetten ilişiklerinin kesilmesini öngördüğü aktarıldı.

Temel hakları sınırlayan kuralların keyfiliğe izin vermeyecek şekilde belirli, ulaşılabilir ve öngörülebilir düzenlemeler niteliğinde olması gerektiği aktarılan kararda, şu değerlendirme yapıldı:

“Bir kanun hükmünün muhataplarının hangi eylemin disiplin suçu teşkil ettiğinin ve bu eyleme bağlanan yaptırımın ne olduğunun belli bir açıklık ve kesinlikte öngörebilmelerine imkan verecek şekilde kaleme alınmış olması, kanunilik ilkesinin sağlanması bakımından gereklidir. Kuralda ilişik kesmenin konusunu teşkil eden disiplinsizlik hallerinin kapsamı, niteliği, ne şekilde işlenebileceği gibi hususların herhangi bir tereddüde yer vermeyecek biçimde açık ve net olarak düzenlenmediği görülmektedir. Bu yönüyle kural, bireylerin hangi somut fiil ve olguya sonuç bağlandığını belirli bir açıklık ve kesinlikte öngörebilmelerine yasal çerçevede imkan tanımamaktadır.”