Ağız, Diş ve Çene Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Birkan Taha Özkan, yaz aylarında artan havuz kullanımıyla birlikte klorlu suyun diş sağlığı üzerindeki olumsuz etkilerine dikkat çekti. Özkan, özellikle kontrolsüz pH seviyelerine sahip havuzlarda yüzmenin, diş minesinde erozyona yol açarak hassasiyet, renk değişimi ve çürük riskini artırdığını belirtti.
HAVUZ SUYU DİŞ MİNESİNİ MİKRON MİKRON AŞINDIRIYOR
Özkan, son 5 yılda “havuz erozyonu” nedeniyle başvuran hasta sayısında 3 kat artış yaşandığını vurgularken, “Türkiye’deki havuzların %68’i güvenli pH aralığının dışında. Diş minesinin mikron düzeyde erimesi gözlemleniyor” dedi. Sağlık Bakanlığı’nın 2024 denetim raporuna göre, 326 havuzdan 222’sinde pH değerleri 6.4’e kadar düşerek diş minesi için ciddi risk oluşturan asidik bir ortam yaratıyor.
BİLİMSEL VERİLER ALARM VERİYOR
-
Journal of Dental Research (2023): Olimpik yüzücülerin %74’ünde mine erozyonu görüldü.
-
İstanbul Üniversitesi Klinik Verileri (2023): 15-25 yaş arası aktif yüzücülerde ortalama 0.43 mm mine kaybı saptandı. Bu, normal bireylerin 4 katı kadar.
Prof. Dr. Özkan, “Parlayan diş, sağlıklı diş değildir. Mine tabakası inceldikçe altındaki sarı dentin görünür hale gelir. Bu, bazen yanlışlıkla ‘beyazladı’ zannedilir ama aslında mine kaybıdır” dedi. Özellikle 12 yaş altı çocukların mine tabakası daha ince olduğu için erozyon riski çocuklarda iki kat daha fazladır.
TEK SEANS BİLE DİŞ KAYBINA NEDEN OLABİLİR
Havuz suyunun pH’ı 6.8’in altına düştüğünde, mineyi oluşturan hidroksiapatit kristalleri çözünmeye başlıyor. Özkan, sadece tek bir yüzme seansında bile 1–3 mikron mine kaybı yaşanabileceğini ve havuzdan hemen sonra diş fırçalamanın büyük bir hata olduğunu belirterek şu uyarıyı yaptı:
“Asitle yumuşamış mineyi fırçalamak, adeta zımpara etkisi yaratır. En az 30 dakika beklenmeli, ardından florürlü ama aşındırıcı olmayan bir macunla fırçalanmalıdır.”
DİŞ SAĞLIĞINI TEHDİT EDEN 5 KRİTİK RİSK
-
KLOR KOKUSUNA ALDANMAYIN: Güçlü koku, klor değil kloramin birikimidir ve mineyi aşındırır.
-
TUZLU HAVUZLAR DAHA ZARARLI: Elektrolizle açığa çıkan hidrojen peroksit, klordan daha güçlü aşındırıcıdır.
-
RENK DEĞİŞİMİ EROZYON GÖSTERGESİDİR: Beyaz leke değil, dentin yansımasıdır.
-
AĞIZ KORUYUCULAR DİKKATLİ SEÇİLMELİ: Uygun olmayanlar klorlu suyun ağızda kalmasına neden olur.
-
DİŞ MACUNU-KLOR ETKİLEŞİMİ: Bazı maddeler klorla birleşerek kimyasal aşındırıcı reaksiyon başlatır.
KORUNMAK İÇİN ÖNERİLEN STRATEJİLER
-
pH ÖLÇÜM CİHAZI KULLANIN: pH 7.2’nin altındaysa yüzmeyin.
-
KALSİYUM FOSFAT SPREYLERİ: Ağız içi asidik ortamı nötralize eder.
-
HAFTADA 2 KEZ FLORÜR JELİ: Mineyi güçlendirir, hassasiyeti azaltır.
-
AYDA 1 BİYOFİLM TEMİZLİĞİ: Asit tutulumunu azaltır.
-
RİSKLİ DİŞLERİN KORUNMASI: Önceden zayıflamış dişlere koruyucu tedaviler uygulanmalı.
“YAZ AYLARI DİŞ HEKİMLERİ İÇİN HAVUZ HASARI ONARMA SEZONU”
Prof. Dr. Özkan, diş minesi erozyonunun sessiz ilerlediğine dikkat çekerek şu ifadeleri kullandı:
“Sıcak çayda sızlama, gece diş ağrısı varsa nedenini başka yerde aramayın. Havuzlar masum görünse de suyun içindeki görünmeyen asitler dişlerinize zarar veriyor olabilir. Farkındalık şart, çünkü koruma basit ama etkili adımlarla mümkün.”
