Yakın zamanda bölgemizde
Hindistan-Pakistan savaşı
vardı. Şimdi de İsrail-İran savaşı
sürüyor. Hindistan’ın İsrail’le çok
özel ilişkileri var, Pakistan da İran’a
açıktan destek açıkladı.
Öte yandan Pakistan, SSCB’ye karşı
Afganistan savaşında ABD’nin çok özel bir
müttefikiydi. Ama geride kalan yıllar içinde
Pakistan’ın Çin’le çok derin bir ilişkisi
oluştu. ABD’yi fazlasıyla rahatsız edecek
düzeyde stratejik bir ilişki bu.
Bu girişi neden mi yaptım? Çünkü Beyaz
Saray’da çok ilginç bir görüşme vardı.
TRUMP’IN ÖZEL MİSAFİRİ
ABD Başkanı Donald TrumpPakistan
Kara Kuvvetleri Komutanı Asım Münir ile
Beyaz Saray’da görüştü.
Bu görüşme pek çok yanıyla ilginç. Zira
ABD devlet başkanı, bir başka ülkenin
siyasi lideriyle değil, askeri lideriyle
görüşüyor. Üstelik o asker genelkurmay
başkanı değil.
Görüşmede Koz’a iki isim eşlik etti:
ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ve
Beyaz Saray Ortadoğu Özel Temsilcisi
Steve Witkoff.
Pakistan Kara Kuvvetleri Komutanı
Asım Münir’e ise bir isim eşlik etti:
Pakistan İstihbarat Servisi (ISI) Başkanı
Korgeneral Asım Malik. Malik aynı
zamanda Pakistan Ulusal Güvenlik
Danışmanı.
İLGİNÇ KONULAR
Katılımcılar kadar konuşulan konular da
ilginç.
Pakistan Silahlı Kuvvetleri Halkla İlişkiler
Servisi’nin yaptığı açıklamaya göre Koz
ile Münir şu konuları ele almış: “İran-İsrail
çatışması, Pakistan-Hindistan gerilimi,
Pakistan-ABD ilişkileri, terörle mücadelede
işbirliği.”
Tamam, bir devlet başkanının, bir
başka ülkenin kara kuvvetleri komutanıyla
görüşüyor olması tek başına yeterince
ilginç ama yine de bu işaret edilen konular
elbette şu süreçte konuşulması “normal”
konular, denebilir. Ancak ya şunlar?
Pakistan Silahlı Kuvvetleri Halkla
İlişkiler Servisi’nin açıklamasında Koz
ile Münir’in şu konuları da ele aldığı
belirtiliyor: “Ticaret, ekonomik kalkınma,
maden ve mineraller, yapay zekâ,
enerji, kripto para birimleri ve yeni
teknolojiler.” (AA, 19.6.2025)
Bir devlet başkanı, bir başka ülkenin
kara kuvvetleri komutanı ile neden
ekonomi konuşur, neden ticaret konuşur,
neden maden konuşur, hatta neden kripto
para konuşur? Bunda bir tuhaflık yok mu?
ZİYAÜLHAK’IN DARBESİ
Pakistan Kara Kuvvetleri Komutanı
Asım Münir’in ABD ziyareti ve Beyaz
Saray’da ABD Başkanı Donald Trump’la
görüşmesi, bana Ziya’ı anımsattı.
“İslamcı general” denen Pakistan
Genelkurmay Başkanı Ziya5
Temmuz 1977’de darbe yaparak Zülfikar
Ali Butto’yu devirmiş ve Pakistan’ı
iki yıl sonra Afganistan’da SSCB’ye
karşı ABD’nin özel operasyon üssüne
dönüştürmüştü.
Bu süreçte CIA, Pakistan İstihbarat
Servisi ISI ile özel bir işbirliği yürütmüş,
Suudi Arabistan’dan Mısır’a, pek çok ülkeden
mücahit getirerek onları birlikte Pakistan’da
eğitip Afganistan’a sevk etmişlerdi.
UZUN DÖRT YIL
Ziya’ın bir darbeyle ülkesini ABD
stratejisine eklemlemesi, coğrafyamızın
çok özel bir kesitinde ve tarihin çok
önemli bir anında olmuştu.
Öyle ki bu kesiti “uzun dört yıl” diye
isimlendirebiliriz: Pakistan’da darbe
(1977), SSCB’nin Afganistan’ı işgali
(1979), İran’da Humeyni’nin Şah’ı
yıkması (1979), Türkiye’de darbe (1980),
İran-Irak savaşı (1981).
Bu uzun dört yıl, sonucu günümüze
kadar uzanan derin değişimler
doğurmuştu.
ABD ASKERLERLE DAHA KOLAY ÇALIŞIYOR
Elbette doğrudan Ziyaülhak-Asım
Münir benzetmesi yapmıyorum. Zira
Pakistan İsrail’e karşı İran’ı destekliyor
ve Münir de Beyaz Saray’daki görüşme
öncesinde ülkesinin bu tutumunu
açıklamasında sergiledi.
Ama yine de ABD başkanının Beyaz
Saray’da Pakistan Kara Kuvvetleri
komutanı ile görüşmesi, üstelik ancak
bir devlet başkanıyla görüşülecek türden
konuları görüşmüş olması, elbette ilginç
ve dikkat çekicidir. Dahası dikkatle
izlenmelidir.
Çünkü ABD açısından Pakistan’ın
pozisyonu kritik önemde. Pakistan’ın
Çin, İran ve Hindistan ilişkileri, hatta
Azerbaycan ve Türkiye ilişkileri ABD
açısından çok boyutlu önemde.
Unutulmamalı: Pakistan Başbakanıİmn Han “kendisine Amerikancı bir
darbe yapıldığını” savunmuştu ama yerine
gelen Şahbaz Şerif de Çin’le iyi ilişkileri
sürdürdü, sürdürüyor. Görünen o ki
hangi parti seçimle gelirse gelsin, Çin’le
işbirliğini sürdürecek.
ABD, işte böyle zamanlarda özellikle
askerlerle çalışmak ister!
