İsrail’in İran’a saldırılarıyla başlayan gerilim sonrası Hürmüz Boğazı’nda sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) sevkiyatlarında ve bölgedeki gaz arzında aksama yaşanabileceğine yönelik endişelerin tırmanmasıyla Avrupa’da gaz fiyatları bir haftada yüzde 15 yükseldi.
Basra Körfezi’nin ağzındaki dar bir geçit olan Hürmüz Boğazı, Orta Doğu’daki LNG ve petrol üretimini Umman Denizi ve Hint Okyanusu üzerinden dünya pazarlarına ulaştırıyor.
Küresel LNG ticaretinin yüzde 20’si Hürmüz Boğazı’ndan geçerken, bölgenin büyük LNG üreticileri Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin ihracatının tamamı Hürmüz Boğazı’ndan yapılıyor.
Rus gazı tedarikini kaybetmesinin ardından LNG’ye bağımlılığı artan Avrupa, Orta Doğu’dan önemli miktarda LNG ithal ediyor. Bu nedenle, İsrail’in İran’a saldırılarıyla başlayan çatışma sonrasında bölgede gaz ve LNG arzında aksama yaşanabileceğine yönelik riskler, Avrupa gaz fiyatlarına artış olarak yansıyor.
FİYATLAR HAFTA BOYUNCA İNİŞLİ ÇIKIŞLI SEYİR İZLEDİ
Avrupa’da derinliği en fazla olan Hollanda merkezli sanal doğal gaz ticaret noktası TTF’de temmuz vadeli kontratlarda gaz fiyatları son bir haftada yaklaşık yüzde 15 yükseldi.
İsrail’in İran’a saldırısından önceki gün olan 12 Haziran’da megavatsaat başı 36,2 avrodan kapanan doğal gaz fiyatları hafta boyunca inişli çıkışlı bir seyir izledi.
Fiyatlar, 18 Haziran’da 38,7 avrodan kapanmasının ardından, 19 Haziran’da 39,3 avrodan işlem görmeye başlasa da günü megavatsaat başına 41,5 avrodan tamamladı.
Böylece Avrupa gaz fiyatları, 31 Mart’tan beri görülen en yüksek seviyeye ulaştı. Ağustos vadeli kontratlarda ise gaz fiyatı megavatsaat başına 41,9 avroya çıktı.
TANKER OPERATÖRLERİ HÜRMÜZ GEÇİŞLERİ İÇİN TEMKİNLİ
Fiyatlardaki bu artış, İran’ın Hürmüz Boğazı’nı kapatabileceği endişeleriyle yaşandı.
Ancak, İran’ın Hürmüz Boğazı’nı kapatma ihtimalinin oldukça düşük olduğu düşünülmesine rağmen bu ihtimalin gerçekleşmesi durumunda Avrupa’nın gaz tedarikinin yaklaşık yüzde 4’ünü oluşturan Katar’dan LNG tedariki büyük ölçüde etkilenebilir.
Katarlı yetkililer deniz trafiğinin normal seyirde sürdüğünü söylemesine rağmen, tanker operatörleri Hürmüz Boğazı geçişlerine karşı temkinli hareket ediyor.
Avrupa’nın 2024’teki LNG ithalatının yüzde 46’sını ABD oluştururken, bu ülkeyi yüzde 16 ile Rusya, yüzde 11 ile Cezayir, yüzde 10 ile Katar, yüzde 5 ile Norveç ve yüzde 4 ile Nijerya takip ediyor.
Ayrıca, Avrupa’da mevsim normallerinin üzerinde seyreden hava sıcaklıkları nedeniyle soğutma talebinin artması ve bu talebin karşılanmasında gazdan elektrik üretimine ihtiyacın da yükselmesi, Avrupa gaz fiyatları üzerinde yukarı yönlü baskı oluşturuyor.
Fiyatlardaki bu artış, gaz depolarının doluluk oranı iyi bir seviyede olmasına rağmen, Avrupa’nın enerji bağımlılığı açısından hala kırılgan kalmaya devam ettiğini de gösteriyor.
Öte yandan, bu hafta ortasında 7 LNG tankeri, Hürmüz Boğazı’na girmeyerek, Umman açıklarında bekleme pozisyonuna geçmişti.
